آزادی مردانه

نیروی انتظامی دیروز از ورود زنان به ورزشگاه آزادی برای برگزاری جشن پیروزی تیمملی جلوگیری کرد

شادی زنان در خیابان«آری»، در ورزشگاه «نه»

الناز محمدی

«آزادی» دیروز جایی برای زنان نداشت. سکوهایش مثل همیشه مردانه بودند. همه جای ورزشگاه آزادی را مردها گرفته بودند. شادی میکردند، جیغ میزدند، میخندیدند، پرچم تکان میدادند و از بازیکنان تیمملی فوتبال استقبال میکردند اما ، از حضور زنان در ورزشگاه خبری نبود.
یک ساعت از شروع ساعتی که فدراسیون فوتبال برای مراسم دور افتخار بازیکنان تیمملی اعلام کرد، گذشته بود و هنوز نیمی از ورزشگاه آزادی هم پرنشده بود. مردانی که تنها و بدون حضور زنان آمده بودند، تعدادشان آنقدر نبود که استادیوم صدهزارنفری آزادی را همان استادیوم همیشگی کند. زنان حق ورود به ورزشگاه را نداشتند و خیلیها میگفتند که به دلیل همین ممنوعیت ورود، تعداد کسانی که از این مراسم استقبال کردهاند، کم شدهاست.
دیروز صبح بود که روابط عمومی فدراسیون فوتبال اطلاعیهای صادر کرد و در آن آورد: «فدراسیون فوتبال مراسم ویژهای برای استقبال از ملیپوشان در ورزشگاه آزادی تدارک دیده است. این مراسم ساعت 17 روز چهارشنبه 29 خرداد 92 در ورزشگاه آزادی با حضور علاقهمندان و طرفداران تیمملی برگزار خواهد شد و بازیکنان پس از ورود به ورزشگاه آزادی در مراسمی دور افتخار میزنند و صعود به جامجهانی را همراه با تماشاگران پرشور جشن خواهند گرفت. در این مراسم از ملیپوشان تقدیر میشود و مراسم نورافشانی هم در پایان برگزار خواهد شد.» در پایان این اطلاعیه آمده بود که در این مراسم تنها مردان میتوانند حضور داشته باشند و از زنان علاقهمند تیمملی درخواست میشود تا از آمدن به استادیوم آزادی خودداری کنند. این جلوگیری از حضور زنان در جشن استقبال از بازیکنان تیمملی فوتبال در حالی صادر شد که سهشنبه شب گذشته و بعد از تمام شدن بازی فوتبال تیمهای ملی ایران و کرهجنوبی و راه یافتن ایران به جامجهانی 2014 برزیل، تعداد فراواني از زنان و مردان در شهرهای مختلف به خیابانها آمدند و این پیروزیرا جشن گرفتند؛ جشنی که شبکههای مختلف صداوسیمای ایران هم بارها تصاویر آن را همراه با سرودهای غرورآفرین ملی پخش کرد. بعد از صدور این اطلاعیه بود که موجی از اعتراض در شبکههای اجتماعی مجازی بهراه افتاد و زنان با انتشار پوسترهایی خواستار حضور زنان در مراسم استقبال از تیمملی فوتبال شدند. در بعضی از این تبلیغات از مردان شرکتکننده خواسته شد در صورت جلوگیری از حضور زنان در ورزشگاه آزاد از شرکت در مراسم استقبال خودداری کنند. در این پوسترها آمده بود که زنان برای حضور در ورزشگاه آزادی به در غربی این ورزشگاه مراجعه کنند و از ماموران بخواهند که آنها را به ورزشگاه را دهند. بعد از انتشار این پوسترها در فضای مجازی، ساعت هرچه به پنج نزدیکتر میشد، تعداد زنانی که به سوی ورزشگاه آزادی میرفتند هم بیشتر میشد. زنانی که چه همراه با خانوادههایشان و چه تنها به ورزشگاه آزادی میرفتند تا پیروزیتیمملی را جشن بگیرند. اما هرچه تعداد این زنان در اطراف ورزشگاه آزادی بیشتر میشد، تعداد ماموران پلیس و گارد ویژه برای جلوگیری از ورود زنان به ورزشگاه هم بیشتر میشد. نادا، 23ساله، یکی از زنانی است که دیروز برای استقبال از بازیکنان تیمملی فوتبال به ورزشگاه آزادی رفته بود ولی پشت درهای بسته ماند. او به «بهار» گفت که به همراه چندنفر از دوستانش به درهای ورزشگاه آزادی مراجعه کرده ولی ماموران نیروی انتظامی به او گفتهاند که اگر از آنجا نرود او را بازداشت میکنند: «ما به همراه تعدادی از زنان و مردان پشت در ورودی ورزشگاه آزادی ایستاده بودیم و میخواستیم که ما را به ورزشگاه راه دهند ولی از ورود ما جلوگیری شد و حتی یکی از ماموران با من برخورد فیزیکی کرد. ما فقط میخواستیم مانند دیگر افراد در ورزشگاه حضور داشته باشیم و شادیمان را جشن بگیریم.» هومن یکی از مردانی بود که دیروز همراه با همکلاسیهای مرد و زنش به ورزشگاه آزادی رفته بود ولی وقتی همراهان زن او را به ورزشگاه راه ندادند، خودش هم به داخل ورزشگاه نرفت. او به «بهار» گفت که حدود 200 تا 300 نفر از زنان و مردان پشت درهای ورزشگاه آزادی جمع شده بودند و خواهان این بودند که با هم وارد شوند ولی ماموران از ورودشان جلوگیری کردند: «ما میخواستیم همراه با زنانی که حقشان بود که در ورزشگاه حضور داشته باشند به داخل ورزشگاه برویم ولی ماموران ما را پراکنده و شادی ما را به ناخوشی تبدیل کردند.»
این اولینبار نیست که موضوع ورود زنان به ورزشگاهها سروصدا به پا میکند. اولینبار در سال 83 بود که ماموران اجازه ندادند زنانی که برای تماشای بازی ایران و بحرین به ورزشگاه آزادی رفته بودند وارد ورزشگاه شوند. هرچند آن روز وقتی که سیدمحمد خاتمی، رییسجمهوری وقت، با هیات همراه از در اصلی مجموعه ورزشی آزادی عبور کرد و با صحنه تجمع زنان روبهرو شد، اجازه حضور آنها در ورزشگاه را برای دیدن این مسابقه صادر کرد. آن روز این زنان بازی ایران-بحرین را تماشا کردند و حتی در جشن صعود تیمملی به مسابقات جامجهانی هم حضور داشتند ولی پس از پایان آن دیدار باز هم زنان پشت درهای استادیوم ماندند. بعد از آن بود که فعالان حقوق زنان کمپینی را با نام «روسری سفیدها» برای ورود به ورزشگاهها تشکیل دادند و خواستههایشان را برای ورود زنان به ورزشگاهها به گوش مسئولان رساندند. بعد از آن و در سال 85 بود که محمود احمدینژاد، رییس دولت نهم، با ارسال نامهای به رییس سازمان تربیتبدنی خواستار فراهم کردن امکانات حضور زنان در ورزشگاهها شد. در این دستورالعمل آمده بود که «بسترسازی برای حضور دختران در ورزشگاهها در اولویت قرار بگیرد.» این نامه با سخنان متفاوتی در میان مسئولان کشور، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و خبرگزاریهای خارجی همراه شد. چند روز بعد از انتشار این نامه، گروهی از علما درباره آن انتقاد صریحی کردند و با شدتگرفتن این اعتراضها محمود احمدینژاد از تصمیم خود صرفنظر کرد. در آن زمان احمد خاتمی، خطیب نمازجمعه تهران، مهمترین عامل مخالفت روحانیون با حضور زنان در ورزشگاهها را اهمیت رعایت حجاب و عفاف دانست و گفت نمیتوان بر رعایت آن در صورت حضور زنان در ورزشگاهها برای تماشای مسابقات ورزشی تضمینی داد. در هشت سال گذشته هرچند وقت یکبار موضوع ورود زنان به ورزشگاهها خبرساز شده است. آخرین آنها بازمیگردد به اردیبهشت گذشته؛ وقتی دولت تصمیم گرفت جشنی را با حضور زنان و مردان دستاندرکار میراث فرهنگی در ورزشگاه آزادی برگزار کند؛ جشنی که با اعتراض تعداد زیادی از مسئولان و نمایندگان مجلس روبهرو شد. این افراد این جشن را کاری تبلیغاتی برای انتخابات ریاستجمهوری و برای اسفندیار رحیممشایی دانستند. اما این اعتراضها فقط به اینجا ختم نشد و این اسماعیل احمدی مقدم، فرمانده نیروی انتظامی بود که گفت: «اولینبار احمدینژاد دستوری را صادر کرد که زنان میتوانند وارد ورزشگاه شوند که علما به مخالفت با آن پرداختند و حضرت آقا نیز با حضور زنان در ورزشگاه مخالفت کردند. از ایشان پرسیدیم که آیا این طرحها به فوتبال مربوط میشود؟ که ایشان فرمودند خیر و نباید زنان در ورزشگاهها وارد شوند.»اسماعیل احمدی مقدم یکی از مخالفان سرسخت حضور زنان در ورزشگاههاست. او حتی حضور زنان در مراسم پخش مسابقات فوتبال را هم مجاز نمیداند و معتقد است که «وقتی گلی در بازیهایی که از سینما پخش میشد رد و بدل میشد، سن به جایگاه جشن و پایکوبی دختر و پسر تبدیل میشد.»اما موافقان حضور زنان در ورزشگاهها چه در هنگام پخش مسابقات و چه در جشنهای ملی نظر دیگری دارند. توران ولیمراد، فعال حقوق زنان و دبیر ائتلاف اسلامی زنان، در گفتوگو با «بهار» میگوید که وجود نداشتن اجازه برای حضور زنان در ورزشگاهها به نظر شخصی تعدادی از مسئولان بازمیگردد: «ما در این سالها شاهد بودهایم که تعداد زیادی از مسئولان وقتی خودشان با یک مسئله مخالف بودهاند پشت مسئولان دیگر سنگر گرفتهاند و اجازه ندادهاند که آن مسئله عملی شود. این یک نگاه غلط است که زنان نباید در ورزشگاهها حضور داشته باشند. مگر ورزش زنانه و مردانه است که تماشایش را زنانه و مردانه کنیم. غیر از موضوع ورزش حالا ما میبینیم که در جشنهای ملی هم از حضور زنان در ورزشگاهها جلوگیری میشود. این دخالت بیجا در حوزه خصوصی افراد و علاقههایشان است.» اشرف گرامیزادگان، حقوقدان، هم در گفتوگو با «بهار» میگوید که حضور زنان در ورزشگاههای هیچ منع قانونی ندارد و این منع از نظر شخصی بعضی از مسئولان برآمده است. زهره ارزنی، وکیل و فعال حقوق زنان هم یکی از موافقان حضور زنان در ورزشگاههاست. او به «بهار» میگوید که این یک رویه غلط است که در سالهای گذشته به راه افتاده و از حضور زنان در ورزشگاهها جلوگیری شده است: «ما در این سالها دیدهایم که این فقط زنان ایرانیاند که نمیتوانند برای تماشای مسابقات ورزشی به ورزشگاهها بروند و زنان، خارجی همراه با تیمهایی که به ایران میآیند، به ورزشگاهها وارد میشوند. علاوه بر فقها و بعضی از مسئولان، این نگاه سنتی بعضی از افراد جامعه است کا با حضور زنان در ورزشگاهها مخالف است و باید این نگاه در بین این افراد از بین برود.» ارزنی معتقد است همانطور که در اتوبوسها و مترو جای ویژهای برای زنان در نظر گرفته شده، میتوان در ورزشگاهها هم همین کار را کرد: «با این راهکار هم مخالفت وجود دارد ولی با وجود این ما دیدهایم که در بعضی از همایشها زنان همراه مردها به ورزشگاهها رفتهاند و هیچ اتفاقی هم نیفتاده است.»

---