ترکیه : پرشی به سوی تاریکی

علی دماوندی

بدنبال شکست کودتای نظامیان در ترکیه ،موج عظیمی از سرکوب وتصفیه های بزرگ آغاز شده است. دهها هزار نفر درمعرض تصفیه ومحرومیت واخراج ، زندان و شکنجه وحتی تهدید به اعدام اند. با شکست کودتا بیش از 8هزار نفر از نظامیان و کارکنان دادگستری ،ژنرالهای ارتش،افسران عالیرتبه وسربازان،دادستانها وقضات ودادیاران دستگیر وبازداشت شده اند. مساجد و سالنهای بزرگ ورزشی به مرکز دستگیری ونگهداری زندانیان وبازجویی وآزار آنها تبدیل شده است. شکنجه و آزار واذیت بازداشت شده گان، سربریدن حداقل سه نفر توسط داعشیان طرفدار دولت اسلامی اردوغان ، با تظاهراتهای بزرگ در استانبول وآنکارا و برخی دیگر از شهرها همراه شده و صدای" الله اکبر" مساجد و لشگر سازمانیافته سلطان ،مخالفین را خانه محبوس و پیروزی برمخالفین سکولار حکومت سلطانی را دیکته میکند. در این شور وحرارت پیروزی بر کودتاگران ، لیستی از قبل آماده شده هزاران نفر از افسران ونیروهای نظامی تصفیه ونظام قضایی سکولار ترکیه رابا تصفیه های ایدئولوژیک همراه کرده و با دستگیریهای گسترده ، اخراجها وتصفیه بیش از 3هزار نفر ،راه را برای وارد کردن حاکمان شرع و قوانین شریعت آماده میکند. این در حالیست که وزارت آموزش ترکیه با اخراج 15 هزار و دویست نفر از کارکندان آموزش این کشور و شورای عالی ترکیه با اخراج 1500 نفر از استادان وروسای دانشگاهها ،تعرض گسترده ای را برای حذف نظام سکولار از نظام آموزشی شروع کرده است. بن علی بیلدرم ،نخست وزیر ترکیه وعده داده است که مخالفین را ریشه کن خواهد کرد . آنچه که پیداست این روند پایانیست بر دمکراسی سکولار ترکیه و برآمد نظام اسلامی سلطان اردوغان.

به گزارش خبرگزاری آناتولی و به نقل از وزارت کشور ترکیه، پس از نافرجام ماندن کودتای نظامی در این کشور ،هزاران کارمند دولت از کار برکنار شدهاند. افزون بر این، دستکم 8000 نفر نیز دستگیر شدهاند که در میان آنها بیش از یکصدفرمانده ارشد نظامی به چشم میخورد. آکین اوزتورک، فرمانده سابق نیروی هوایی، اِردال اوزتورک، فرمانده ارتش سوم و آدم حدودی، فرمانده ارتش دوم ترکیه در میان بازداشت شدگان هستند. خبرگزاری آناتولی نوشت این افراد به خاطر مشارکت در کودتای نافرجام و وابستگی به فتحالله گولن بازداشت شدهاند. اتهام نظامیان ارشد، نقض قانون اساسی و تلاش برای سرنگونی دولت با توسل به زور اعلام شده است. آنها همچنین متهم به ارتباط شبکهای با فتحالله گولن هستند؛ منتقد پرنفوذ اردوغان که در تبعیدی خودخواسته در آمریکا به سر میبرد.

بی سبب نیست که رجب اردوغان رئیس جمهور ترکیه از این اقدام به عنوان یک "موهبت الهی" یاد میکند. واقعیت این است که این کودتا بهترین فرصت برای نجات اردوغان از بحرانی بود که در آن بسر میبرد. شکسته های پیاپی در عرصه سیاست خارجی، رسوایی حمایت از داعش والنصره و آدمخواران اسلامی ،روشدن دست خاندان اردوغان در غارتگریها ومعاملات نفت و اشیای عتیقه با داعش ، شکست در جنگ سوریه و سرنگونی بشار اسد ، بحران در رابطه با روسیه ، بن بست اقدامات سرکوبگرانه ونظامی علیه ملت کرد ترکیه ،ناتوانی در حفظ امنیت شهروندان ترکیه و حتی شائبه دخالت او در بمب گذاریها علیه تظاهرکنندگان ومجامع احزاب اپوزیسیون ، بحران مهاجرت ، بحرانی شدن اوضاع کشور، افزایش انتقادات از اردوغان به سبب طولانی تر کردن جنگ در سوریه، ضعف اقتصاد، فروپاشی بازار گردشگری و افزایش حملات داعش... همه وهمه اردوغان وحزب عدالت و توسعه را بسوی بن بستی آشکار میراند. از طرف دیگراین موقعیت و تغییر صد و هشتاد درجه ای در سیاست خارجی وپوزش خواهی از روسیه وپوتین و تجدید رابطه با اسراییل ، پذیرش شکست در سوریه، پاکسازی بزرگ در درون حزب، موضوع پناهندگان سوری, همه روحیه بدنه حزبی عدالت و توسعه را به پایینترین سطح خود نزول داده و اردوغان را نسبت به پایگاه سیاسی خود بیگانه کرده بود. به این لحاظ او ، کودتای اخته ای را که شکستش از پیش روشن بود را بعنوان موهبتی الهی استقبال کرد. در این رابطه واشنگتن تایمز در مقالۀ خود که در روز شنبه، ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۵ انتشار یافته بود ،اطلاعاتی منتشر کرد که حاکی از قصد اردوغان برای اجرای کودتایی در ترکیه بود تا به وسیلۀ آن، مخالفانش را سرکوب کند . واشنگتن تایمز به نقل از "ایکان اردمیر" نمایندۀ سابق اپوزیسیون در پارلمان پیش بینی کرد که" اردوغان برای جلوگیری از بروز انقلاب غیرنظامی در ترکیه، اقدام به اجرای کودتایی نظامی در کشور کند؛ زیرا هزاران تن از دانشجویان ترکیه تحت پیگرد پلیس و سازمان اطلاعات هستند، صدها تن از خبرنگاران در دادگاه ها محاکمه شده اند،هزاران تن از شهروندان به اتهام توهین به رئیس جمهور محاکمه شده اند، تظاهرات سراسر ترکیه را گرفته است و ملت ترکیه، در برابر اردوغان، سر خم نخواهد کرد". بی سبب نیست که بسیاری با دیده تردید به این کودتا مینگرند و آنرا ساخته وپرداخته اردوغان میدانند ویا بر این باورند که اردوغان از کودتا خبرداشته وگذاشته است که کودتاگران ،اقداماتشان را آغاز کنند. اقدامی کودتایی ومحدود ،که با کودتایی بزرگتر ومهیب تر توسط اردوغان وهمراهانش درهم شکسته شد. به این لحاظ شکست کودتا به عنوان یک پیروزی قاطع در سیاست داخلی برای اردوغان محسوب میشود. اکنون او بار دیگر رهبری پیروز و جان به در برده از یک "جنگ" است. "جنگی" که او با تماس "مستقیم و بلاواسطه" با مردم به پیروزی رسانده وبا پیام اوست که سیل مردم با جاری شدن در خیابان ها در دفاع ازرهبر خود متحد شده و این به یک فرصت برای غلبه بر بیگانگی با بدنه تبدیل شده است. اینک اردوغان با پایه حمایتی خود- 85 هزار مسجد در کشور به " دفاع از دمکراسی" در مقابل کودتاچیان برخاسته است. او بار دیگر موقعیت "رهبری براستی هدایت شده از سوی خدا" را به دست آورده است تا رویای سلطان شدن باردیگر احیا شود .اینک او از این اعتبار وشرایط بحرانی ، حداکثر بهره برداری را خواهد کرد تا با تصفیه همه مخالفان ومنتقدان در ارتش و قوه قضاییه و آموزش و دیگر نهادهای قانونگذاری ودولتی ، آرزوی حاکمیت بلامنازع خود وحزب مطبوعش را تحقق یافته ببیند. در عین حال همه نقطه ها وروزنه های بازگشت سکولارها وسکولاریسم را به ترکیه کور کند.

اکنون این سوال مهم باقیست که گام بعدی اردوغان برای تحکیم قدرتش کدامست وآنرا از چه طریقی پیش خواهد برد؟ اوکه پیش از این کودتا ، در کودتایی علیه حزب دمکراتیک خلقها و کردها ، این حزب را با سلب مصونیت پارلمانی و سرکوب وحشیانه و بمب گذاریها و حمله به دفاتر و مراکز آن بشدت تضعیف کرده بود ؛ حالا از طریق بمیدان کشیدن هوادارانش ،دیگر احزاب اپوزیسیون جمهوریخواه و سکولار را کیش و مات میکند. در عین حال برای به صف کردن همگان پشت خود، بسیج سازمانیافته مساجد و خیریه ها را در خیابان نگه میدارد تا با پرچمهای در دست و شعار" الله اکبرشان"، شکست مخالفین را با وضع قوانین تازه وتغییر قانون اساسی قطعیت بخشند. قوانینی که اکنون با خواست از سرگیری مجازات اعدام آغاز ، با تشدید سانسور وخفقان وکنترل مطبوعات ورسانه ها ، با تصفیه نظام قضایی وآموزش ، با تصفیه ارتش و پلیس و نیروهای امنیتی ،با ایجاد زندان وبازداشتگاه در مساجد توسط داعشیان هوادار دولت اسلامی ،با تهدید مخالفین سلطان به اخراج و محرومیت و زندان و...ادامه مییابد ،میتواند جمهوری اسلامی جدیدی برای منطقه ما به ارمغان آورد . جمهوری اسلامی ترکیه قطعا برای منطقه ما ، برای مردمان کرد وترک وعرب وترکمن و فارس ، برای آینده دمکراسی و حقوق انسانی اکثریت عظیم مردمان این منطقه ، برای صلح و ازادی وبرابری و مدرنیته وترقیخواهی فاجعه ایست که ترکیه ومنطقه را بسوی تاریکی وحرمان بیشتری سوق خواهد داد. باید تلاش کرد این غول وحشت اسلامی را به گورستان تاریخ فرستاد پیش از آنکه دیر شود. بی شک تنها نیرویی که میتواند این نیروی شوم وتاریک اندیش واستبدادی را سرنگون کند مردمان ترکیه اند. این تنها گزینه دمکراتیک وحقیقی برای آزادی ،برابری،صلح وعدالت در ترکیه ومنطقه ماست. نیروی چپ وآزادیخواه باید این نیرو را بمیدان آورد.