برای آزادی

حداقل دستمزد سال ۹۹ چقدر است؟

به گفته‌ی حاتم شاکرمی دبیر شورای عالی کار، این شورا جلسه آینده خود را به تعیین حداقل دستمزد سال ۹۹ اختصاص داده و هزینه معیشت کارگران را بر مبنای هزینه‌های ماه بهمن تعیین خواهد کرد. اما حداقل دستمزد سال ۹۹ چقدر خواهد بود؟

حاتم شاکرمی که معاون روابط کار در وزارت کار نیز هست، روز چهارشنبه ۱۶ بهمن به خبرگزاری مهر گفت کمیته مزد شورای عالی کار گزارشی از سبد معیشت در اختیار شورای عالی کار قرار داده و بر مبنای اصل ۴۱ قانون کار حداقل دستمزد تعیین خواهد شد.

تجربه سال‌های گذشته خلاف ادعای دبیر شورای عالی کار را اثبات می‌کند و نشان می‌دهد که در تعیین حداقل دستمزد هزینه سبد معیشت خانواده در نظر گرفته نشده و شکاف میان دستمزد با سبد معیشت روز به روز افزایش یافته است. چنانچه دستمزدها اکنون کمتر از ۳۰ درصد هزینه زندگی کارگران را تامین می‌کند.

معیاری که می‌توان حدود افزایش دستمزد کارگران را حدس زد، افزایش حقوق کارمندان در بودجه دولت است. حقوق کارمندان در لایحه بودجه سال ۹۹، تنها ۱۵ درصد افزایش خواهد داشت و حداقل حقوق کارمندان دو میلیون و ۸۰۰ هزار تومان در نظر گرفته شده است.

این رقم که در کمیسیون تلفیق مجلس نیز تصویب شده هیچگونه غرابتی با هزینه‌های حداقل زندگی که هشت و نیم تا ۹ میلیون تومان برآورد شده، ندارد.

طبق ماده ۴۱ قانون کار حداقل دستمزد هر سال توسط شورای عالی کار متشکل از نمایندگان دولت، کارفرمایان و تشکل‌های کارگری مورد تائید دولت تعیین می‌شود. مبنای تعیین دستمزد می‌بایست نرخ تورم و هزینه معیشت خانوار باشد.

مرکز آمار ایران شاخص تورم سالانه دی‌ماه را ۳۸,۶ درصد اعلام کرده است. تورم اقلام خوراکی مانند گوشت و سبزیجات بالاتر است و به ۷۰ درصد می‌رسد. تورم سال آینده در خوشبینانه‌ترین حالت، برابر میزان کنونی خواهد بود.

بیش از ۷۰ درصد کارگران و بازنشستگان ایران «حداقل‌» بگیرند. افزایش قیمت‌ها قدرت خرید آن‌ها را روز به روز کاهش می‌دهد.

هزار تومان رب گوجه، هزار تومان روغن
بسیاری از کالاهای ضروری از سفره کارگران و اقشار تهیدست حذف شده است. اجاره مسکن بخش اعظم دستمزد کارگران را می‌بلعد. بسیاری از کارگران در تهران و سایر شهرها قادر به پرداخت هزینه مسکن نیستند و در مناطق حاشیه شهرها زندگی می‌کنند. هزینه‌های تحصیل فرزندان، بیمه و درمان غیرقابل پرداخت است و حداقل‌بگیران در تامین غذای روزانه خود نیز در مانده‌اند.

کلیپی از یک بقالی در شورآباد در رسانه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود که مشتریان آن توان خرید یک قوطی رُب گوجه و یا یک لیتر روغن را ندارند. فروشنده این مواد را باز می‌فروشد و با ترازو در حال وزن کردن روغن و رُب گوجه فرنگی برای یک مشتری است. مشتری که می‌خواهد هزار تومان رُب و هراز تومان روغن بخرد.

شورآباد از توابع بخش کهریزک شهرستان ری واقع در استان تهران صنعتی است و کارخانه‌ها و انبارهای صنعتی و تجاری را در خود جای داده است.

نعمت‌الله ترکی، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان تهران در مورد فقر مطلق در این استان می‌گوید:

«خانوارهای چهار دهک اول در مناطق شهری ۳۳ درصد و در مناطق روستایی ۴۵ درصد درآمد خود را به غذا اختصاص می‌دهند.»

یعقوب اندایش، اقتصاددان می‌گوید نقطه شروع فقر به سهم نیروی کار از ارزش افزوده بازمی‌گردد که در ایران کمتر از نصف میانگین جهانی است. به گفته‌ی یعقوب اندایش، سهم نیروی کار ایران از ارزش افزوده (ارزشی که در فرایند تولید آفریده می‌شود) ۳۰ درصد است حال آن که متوسط دنیا ۷۰ درصد است.

علی خدایی، نماینده نهاد غیرمستقل «خانه کارگر» در شورای عالی کار درباره کاهش مداوم سهم دستمزد در هزینه تولید می‌گوید مزد کارگران در هزینه تمام‌ شده‌ تولید از ۱۷ درصد در سال ۸۴ به پنج درصد در حال حاضر کاهش یافته است.

دستمزد ۹۹ چقدر خواهد بود؟
حداقل دستمزد حَسَب تعریف باید هزینه‌های زندگی یک خانوار کارگری را تامین کند و امکان بازسازی نیروی کار کارگر را فراهم نماید.

یک کارگر پتروشیمی تندگویان در ماهشهر می‌گوید دستمزد حتی اگر به سه برابر سطح کنونی نیز افزایش یابد، پاسخگوی هزینه معیشت خانواده‌های کارگری نخواهد بود.

به گفته‌ی حسن جلالی، فعال کارگری پتروشیمی تندگویان واقع در ماهشهر:

«امسال قیمت‌های خوراکی‌ها افزایش بیش از ۵۰ درصدی داشته و تورم مسکن بیش از صد درصد بوده است. هزینه‌های زندگی کارگران بر این اساس افزایش یافته است و از سال‌های قبل نیز عقب‌ماندگی مزدی داریم. از این رو حتی اگر دستمزدها سه برابر شود، نیز کارگران در تامین هزینه‌های زندگی با مشکل رو به رو می‌شوند.»

کمیته دستمزد کانون شوراهای اسلامی تشکل کارگری مورد تائید وزارت کار معیشت خانوار را هشت میلیون تومان محاسبه کرده است.

تشکل‌های مستقل کارگری خواستار تعیین حداقل دستمزد ۹ میلیون تومانی برای سال ۹۹ هستند. چندین تشکل مستقل کارگری با صدور بیانیه‌های جمعی اعلام کرده‌اند حداقل دستمزد سال ۹۹ برای این که بتواند حداقل هزینه زندگی را تامین کند، باید دستکم ۹ میلیون تومان باشد.

سال گذشته شورای عالی کار پس از ماه‌ها بحث سرانجام روز ۲۸ اسفند حداقل دستمزد سال ۹۸ را یک میلیون و ۵۱۶ هزار و ۸۸۲ تومان تعیین کرد. این در حالی بود که کمیته مزد زیرمجموعه همین شورا سبد معیشت خانوار را سه و نیم میلیون تومان تعیین کرده بود و تشکل‌های مستقل کارگری آن را هفت میلیون اعلام کرده بودند. در ابلاغیه دستمزد برای اجرا آمده بود مبلغ حداقل مزد بنا بر «موقعیت و مصالح کشور» تعیین شده است.

باید منتظر ماند حداقل مزد سال آینده چه زمانی اعلام می‌شود و آیا میزان تناسبی با هزینه‌های واقعی زندگی کارگران و سایر حداقل‌بگیران دارد؟