برای آزادی

ایران در لیست سیاه انجمن قلم آمریکا از سرکوبگران آزادی بیان

انجمن قلم آمریکا گزارش خود از شمار نویسندگان و روشنفکران بازداشت‌شده در جهان را منتشر کرد. بر اساس این گزارش در سال گذشته میلادی ۲۳۸ نویسنده و روشنفکر در جهان به‌دلیل کار خود بازداشت شدند. ۱۴ مورد از این بازداشت‌ها در ایران بوده است.

انجمن قلم آمریکا گزارش خود از وضعیت آزادی نویسندگان و روشنفکران جهان در سال ۲۰۱۹ را سه‌شنبه ۳۰ اردیبهشت / ۱۹ مه منتشر کرد. براساس این گزارشِ ۳۸ صفحه‌ای با عنوان «آزادی برای نوشتن»، در سال گذشته دست‌کم ۲۳۸ نویسنده، دانشگاهی و روشنفکر در سراسر جهان در رابطه با کارشان بازداشت شدند. این بازداشت‌ها در ۳۴ کشور رخ داده‌ و بیشتر آن‌ها در سه کشور چین، عربستان سعودی و ترکیه بوده است.

داده‌های منتشرشده در این گزارش از جمله شامل شاعران، دانشگاهیان، مؤلفان، آهنگسازان و مترجمان نیز می‌شود که به‌شکل ناعادلانه بازداشت شده‌اند. این گزارش روزنامه‌نگاران را شامل نمی‌شود مگر آن‌که آن‌ها نیز به یکی از مقولات مورد نظر تعلق داشته باشند. نام برخی از بازداشت‌شدگان نیز به درخواست اعضای خانواده‌های آن‌ها در گزارش نیامده است زیرا آن‌ها بیم داشتند که با مطرح شدن نام بستگانشان وضعیت آن‌ها وخیم‌تر شود.

در این گزارش، چین با ۷۳ مورد، عربستان سعودی با ۳۸ مورد و ترکیه با ۳۰ مورد بازداشت نویسندگان و روشنفکران، رتبه‌های نخست تا سوم در لیست سیاه انجمن قلم آمریکا را دارند. از ایران نیز به‌عنوان یکی از «بدترین» کشورهای جهان در زمینه آزادی نویسندگان و روشنفکران نام برده شده و گفته شده است که در سال ۲۰۱۹ جمهوری اسلامی ۱۴ نویسنده و روشنفکر ایرانی را بازداشت کرده است. ایران پس از ترکیه در ردیف چهارم این لیست سیاه قرار دارد.

در گزارش با اشاره به روی کار آمدن حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران و وعده‌های او درباره پیشبرد اصلاحات، از جمله در زمینه گسترش آزادی‌های فردی و آزادی بیان، آمده است که دولت روحانی در این مدت با بازداشت‌های خودسرانه و مجازات‌های شدید برای نویسندگان، از جمله رمان‌نویسان، نویسندگان داستان کوتاه و دانشگاهیان «بدنام» شده است.

انجمن قلم آمریکا به گلرخ ابراهیمی ایرایی، به‌عنوان نویسنده و کنشگر مدنی اشاره کرده است که از حدود شش سال پیش در زندان به‌سرمی‌برد و ابتدا به ۶ سال و سپس دو سال و نیم حبس محکوم شد.

همچنین نام‌های فریبا عادل‌خواه، پژوهشگر ایرانی ـ فرانسوی بنیاد مطالعات علوم سیاسی پاریس و گابریل مارشال، شریک زندگی او و از اعضای بنیاد پژوهشی دانشگاه ساینس‌پو فرانسه نیز در گزارش آمده و گفته شده که گابریل مارشال در تبادل زندانیان بین ایران و فرانسه آزاد شده اما فریبا عادلخواه همچنان در زندان به‌سر می‌برد.

نام نسرین ستوده وکیل زندانی و عضو کانون مدافعان حقوق بشر نیز که از ۲۳ خرداد ۱۳۹۷ در بازداشت است در گزارش انجمن قلم آمریکا آمده است. نسرین ستوده با چندین اتهام امنیتی در مجموع به ۳۳ سال حبس و تحمل ۱۴۸ ضربه شلاق محکوم شد که طبق ماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی، ۱۲ سال آن قابل اجراست.

انجمن قلم آمریکا با اشاره به اعتصاب غذای اخیر نسرین ستوده برای آزادی زندانیان سیاسی در دوران شیوع ویروس جدید کرونا، نسبت به وضعیت این روشنفکران در زندان‌های ایران به‌دلیل بیماری کوویدـ ۱۹ و خطر ابتلای زندانی سیاسی به این ویروس، ابراز نگرانی کرده است.

کارین دویچ کارلار، مدیر برنامه آزادی بیان انجمن قلم آمریکا گفت اطلاعات این گزارش به‌طور عمده از طریق شبکه بین‌المللی گسترده نویسندگان و وکیلان انجمن قلم جمع‌آوری شده است و بیش از نیمی از بازداشت‌شدگان سال گذشته در جهان با اتهامات مربوط به امنیت ملی روبه‌رو شده‌اند.

محققان انجمن قلم دریافته‌اند که هر ۳۰ روشنفکر ترکیه که بازداشت شده‌اند چنین اتهاماتی دارند.

از میان ۷۳ نفر بازداشتی در چین که در این فهرست قرار دارند، ۳۲ نفر در منطقه شین‌جیانگ واقع در غرب چین نگهداری می‌شوند، جایی که اقلیت اویغور تحت فشار و نظارت گسترده قرار دارند.

همچنین زنان بازداشت‌شده فقط ۱۶ درصد از کل موارد را تشکیل می‌دهند، اما شمار زیادی از زنان بازداشت‌شده به‌طور فعال برای پیشبرد حقوق زنان تلاش می‌کنند. از جمله لجین الهذلول، نویسنده سعودی و فعال حقوق زنان که هم‌اکنون پشت میله‌های زندان است.

الهذلول در سال ۲۰۱۸ در چارچوب بخشی از سرکوب‌های فعالان در این کشور پادشاهی بازداشت شد. اعضای خانواده الهذلول می‌گویند او در زمان بازداشت شکنجه شده است. تابستان گذشته، برادر لجین الهذلول در توئیتر اعلام کرد که مأموران امنیتی در ازای امضای یک سند و حضور در یک ویدئو که در آن بگوید شکنجه نشده است، وعده آزادی او را داده‌اند.

در لیست سیاه انجمن قلم آمریکا، پس از ایران به ترتیب نام کشورهای مصر (۱۱ مورد بازداشت)، میانمار (۱۰ مورد)، اریتره (۸ مورد)، ویتنام (۸ مورد)، هند (۵ مورد) و کوبا (۴ مورد بازداشتی) آمده است.

انجمن قلم آمریکا در سال ۱۹۲۲ تأسیس شد و در شهر نیویورک مستقر است. این انجمن هدف خود را دفاع از آزادی بیان، پیشرفت ادبیات و حمایت از جوایز ادبی بین‌المللی اعلام کرده ‌است.