برای آزادی

فوربس: به‌رغم فقر بیشتر مردم، شمار میلیاردرهای ایران افزایش جهشی داشته است
مجله فوربس نوشته است شمار میلیاردرهای ایرانی با وجود تحریم‌های آمریکا و همه‌گیری کرونا در ایران به‌سرعت رشد کرده و نسبت به میانگین جهانی ۶,۳ بیشتر بوده است. بازار بورس و بیت کوین عامل افزایش ثروت میلیاردها در ایران عنوان شده است. این در حالی است که اقتصاد ایران ضعیف است و مردم در وضعیت معیشتی بدی قرار دارند.

مجله «فوربس» به‌نقل از گزارش روز سه‌شنبه ۸ تیر / ۲۹ ژوئن گروه مشاوره‌ای «کاپژمینی» که یک شرکت چندملیتی فرانسوی است، نوشته است در سال ۲۰۲۰ تعداد افراد با دارایی خالص بالا در ایران ۲۱,۶ درصد رشد داشته که نسبت به میانگین جهانی ۶,۳ درصد بیشتر است. همچنین شتاب افزایش دارایی این میلیاردرها در سال گذشته میلادی ۲۴,۳ درصد افزایش یافته است.

کاپژمینی می‌گوید: «بین ماه‌های مارس و ژوئیه، شاخص بورس اوراق بهادار تهران در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۶۲۵ درصد افزایش یافت». برای مقایسه، رشد شاخص اس اند پی ۵۰۰ بورس نیویورک در همین مدت کمی بیش از ۱۶ درصد بود.

یکی از دلایل افزایش ثروت برخی افراد، رشد بی‌سابقه ۶۲۵ درصدی شاخص بورس تهران در سال ۲۰۲۰ بود. دولت ایران با دخالت در بورس تهران و وارد کردن سرمایه به آن به کسب درآمد بیشتر میلیاردرها کمک کرد.

در سپتامبر سال گذشته دولت ایران یک درصد از صندوق توسعه ملی کشور را به بازار بورس تزریق کرد و در ژانویه نیز تزریق ۲۵ تریلیون ریال (حدود ۵۹۵,۲ میلیون دلار) را اعلام کرد.

با محدودیت دسترسی به دارایی‌های بین‌المللی به دلیل ادامه تحریم‌های آمریکا، بسیاری از طبقات ثروتمند ایران پول خود را وارد بورس کردند و همین موجب افزایش دارایی آن‌ها شد. به‌گفته کاپژمینی اکنون ۲۵۰ هزار نفر میلیاردر در ایران وجود دارند و بیشتر آن‌ها در تهران زندگی می‌کنند.

بازار رمزارزها منبع دیگر افزایش درآمد میلیاردرها در ایران بود. برق ارزان در ایران موجب شد تا بازار پررونق بیت ‌کوین ایجاد شود.

یکی از فعالان بازار بیت کوین در ایران که نخواست نامش فاش شود، گفت این روش «دیوانه‌وار سودآور» است و او با استخراج بیت کوین درآمد بیشتری به‌دست می‌آورد تا این‌که به‌عنوان وکیل کار کند. این فرد گفت:

«برخی از مردم با استخراج بیت کوین در واقع میلیون‌ها دلار کسب کرده‌اند و با توجه به ارزان بودن ارز در ایران ارزش آن‌ بیشتر هم می‌شود.»

استقبال از بازار رمزارزها چنان شدید شد که مصرف برق در ایران بالا رفت و باعث خاموشی‌های بسیار در کشور ‌شد.

کاپژمینی می‌گوید، حدود ۷۲ درصد میلیاردرها در بازار بیت کوین سرمایه‌گذاری کرده‌اند.

براساس برآوردهای این شرکت مشاوره‌ای، افزایش سریع شمار میلیونرها، ایران را به چهاردهمین کشور ثروتمند دنیا و ثروتمندترین کشور خاورمیانه تبدیل کرده است. این در حالی است که عربستان سعودی با داشتن ۲۱۰ هزار میلیاردر در رده ۱۷ ثروتمندترین کشورهای دنیا قرار دارد.

«آقازاده‌ها»
ثروت بالا در ایران موضوع تازه‌ای نیست. از دهه ۱۹۹۰ به فرزندان ثروتمندانی که به حکومت نزدیک‌اند، به دلیل سبک زندگی آن‌ها اصطلاحاً «آقازاده» می‌گویند. تصاویر زندگی آن‌ها، خودروها و تعطیلات آن‌ها اغلب در اینستاگرام به چشم می‌خورد. بسیاری از این تصاویر توسط کانال‌های فرزندان پولدارها در تهران بازنشر می‌شوند.

در میان آن‌ها فرزندان حاکمان کشور دیده می‌شوند. عاطفه اشراقی، نوه آیت‌الله خمینی، یک بار با کیف دستی ۳۸۰۰ دلاری در لندن عکس گرفت. در سال ۲۰۱۸، کامبیز مهدی‌زاده، داماد حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، به اتهام انتصاب خانوادگی به‌عنوان معاون وزیر و رئیس سازمان زمین‌شناسی از سمت خود استعفا داد.

نشانه‌هایی وجود دارد که رژیم ایران آقازاده‌های خود را کنترل می‌کند. پست‌های پر زرق‌وبرق اینستاگرامی در یک سال گذشته کمتر دیده شده است.

تضاد
با این حال، افزایش ثروت میلیاردرهای ایران کاملاً در تضاد با وضعیت اقتصادی بد این کشور است. حتا تشکیلات رسمی «شورای اسلامی کار» می‌گوید، بیش از ۶۰ درصد جمعیت ایران به دلیل هزینه‌های زندگی در فقر نسبی زندگی می‌کنند. هیچ آمار رسمی دولتی درباره فقر وجود ندارد.

به دنبال تصمیم دونالد ترامپ، رئیس جمهوری پیشین آمریکا در خروج از برجام و اعمال مجدد تحریم‌ها، قیمت اقلام روزمره افزایش یافت. یک سال بعد اعتراضات خشونت‌آمیزی علیه افزایش هزینه‌های زندگی در شهرهای بزرگ ایران صورت گرفت.

با افزایش ۵۰ درصدی تورم، قیمت‌ها در ایران همچنان افزایش می‌یابد. بیماری همه‌گیر کوویدـ۱۹ نیز پیش از بسیاری از مناطق اروپا یا آمریکا به ایران ضربه زده و باعث افزایش بیکاری و فقر شده است.

زمانه