توسعه طلبی جمهوری اسلامی در یمن به نفع کیست؟

کارنامه توسعه طلبی رژیم جمهوری اسلامی سی و شش ساله است! وتا پایان عمر این رژیم همچنان بر صفحات آن افزوده می شود. زمانیکه خمینی میخواست « راه قدس » را از طریق « کربلا » باز کند و پس از هشت سال جنگ ویرانگر جام زهر را نوشید، تازه اول کار بود. شکست در جنگ موجب نشد که رژیم برنامه توسعه طلبی و سلطه جویانه خود را فراموش کند، چرا که این برنامه محمل مناسبی در اختیار آن قرار میداد تا بر بحران های سیاسی و اقتصادی داخلی خود سرپوش بگذارد، مخالفین را در داخل سرکوب کند و در خارج با دو حربه ی تبلیغ اسلام سیاسی و ترور مخالفین هویت یک رژیم تمامیت خواه فاشیستی جدیدی را در تاریخ قرن بیست و یکم به ثبت برساند.

این هدف با اشغال سفارت آمریکا، طرح شعار های ضد آمریکایی و ضد اسرائیلی ادامه یافت. اما این سیاست به متحدینی در سراسر جهان نیاز داشت که بتواند به کمک آنها اهداف ضد انسانی و ارتجاعی خود را پیش برد. دفاع بدون قید و شرط امپریالیسم از اسرائیل و شکست طرح خاور میانه بزرگ نو محافظه کاران دوره بوش، بستر سوء استفاده از موقعیت بدست آمده در خاور میانه را برای جمهوری اسلامی فراهم ساخته بود تا با پرچم دفاع از مردم فلسطین و حزب الله لبنان در صحنه سیاست بین المللی حضور پیدا کند و با ارسال میلیاردها دلار پول و صدها محموله اسلحه برای شیعیان لبنان و سازمان فلسطینی حماس رقابت با دیگر قدرت های منطقه ای بخصوص عربستان سعودی را تحقق بخشد.

حمله فاجعه بار به پلیس عربستان سعودی در مکه در سال ۱۳۶۶ بخش دیگری از برنامه توسعه طلبانه رژیم را آشکار ساخت. در این حمله بیش از دویست زائر ایرانی و پلیس عربستان کشته شدند و روابط بین دو کشور برای مدتی قطع و پرده از گوشه دیگری از برنامههای جنایتکارانه رژیم به کناری زده شد و معلوم شد که رژیم سال های پیش هم از آن شیوه برای ایجاد هرج و مرج و تحت عنوان زیارت مکه، تروریست های خود را با مواد منفجره به مکه می فرستاده است. آیت الله منتظری، قائم مقام خمینی در آنزمان، در واکنش به این حادثه گفته بود:

« دشمن در سالهای قبل از آن در موضوع جاری و قرار دادن مواد منفجره در ساک های حجاج با ما عاقلانه بر خورد کرد و تا اندازهای اغماض کرد و ما موضوع را رسیدگی نکردیم بلکه مغرور شدیم و در سال بعد چنین مصیبت بزرگی برای عالم اسلام رخ داد. »

استفاده از دروغپرازی، رجزخوانی و تهدید رویکرد همیشگی رژیم برای سرپوش گذاشتن بر سیاست کشور گشایی و صدور انقلاب بنیادگرایانه عصر بدویت آن بوده است. حتی پس از آنکه علی رضا زاکانی، وکیل مجلس، گفت : « سه پایتخت لبنان، دمشق و بغداد را در جیبمان داریم ، پایتخت بعدی صنعا است » مقامات رسمی جمهوری اسلامی دخالت خود در یمن را انکار می کردند. این در شرایطی بود که حوثی ها خود گفته بودند که از ایران کمک دریافت میکنند، زمانی بود که ایران قرار داد هوایی با حوثی ها بسته بود و در هفته ۲۸ پرواز برای حمل زخمی های حوثی به ایران داشت، زمانی بود که طبق گزارش روزنامه « العربیه » اولین افسر ایرانی به نام سرگرد قاسم آصف زاده در منطقه خور مکسر یمن دستگیر شد و منابع یمنی از دستگیری دو افسر دیگر در عملیات نظامی علیه حوثی ها گزارش دادند و نیز زمانی بود که فرمانده نیروی زمینی، سرتیپ احمدرضا پور دستان، گفته بود: « ایران باید خود را برای ورود به فضای جنگهای نیابتی آماده کند. داعش و بوکو حرام به نیابت از آمریکا جنایت میکنند ».

با روشن شدن حضور ایران در درگیریها در یمن، رقیب منطقه ای آن، عربستان سعودی، به وحشت افتاده است زیرا مساله حیاتی برای عربستان نه تنها آبراه عمان و باب المندب بلکه به خطر افتادن و نا امن شدن مرزهای جنوبی این کشور است که حوثی های شیعه در آنجا حضور دارند و چندین سرباز مرزی را تاکنون کشته اند. آنها به دلیل ادعای ارضی بر بخشی از جنوب عربستان میتوانند با قدرت گرفتن بیشر و به تحریک ایران به خاک عربستان نیز دست اندازی کنند. افزون براین، باز گرداندن عبد رابو منصور هادی، رئیس جمهور قانونی، به یمن که میتواند جنگ نیابتی علیه حوثی ها را از جانب و به کمک عربستان پیش برد، نیز یکی دیگر از نگرانیهای عربستان است.

با این ملاحظات بود که عربستان بمب باران خود علیه حوثی ها را آغاز و بمدت چهار هفته ادامه داد. این حملات طبق گزارش « سازمان بهداشت جهانی » فقط تا تاریخ ۱۵ اپریل ۶۴۲ کشته و ۲۲۲۶ نفر زخمی داشته است ( ۱ ) و طبق گزارش « دیده بان حقوق بشر » در محل هایی که آنها در یمن کار میکنند و مورد حمله هوایی قرار گرفته است، هیچ محملی که عربستان بتواند بمباران های هوایی خود را با آن توجیه کند، وجود نداشته است. یکی از این محل ها اردوگاه پناهندگی مزرق در شمال یمن است که بمباران شده و در اثر آن ۲۹ غیر نظامی کشته و ۴۱ نفر زخمی شده اند که ۱۴ نفرشان کودک و یازده نفر آنها زن بوده اند. ( ۲ ).

مدارک زیادی در دست است که نشان میدهد عربستان سعودی در حملات هوایی سال ۲۰۰۹ علیه حوثی ها از سلاح خوشه ای استفاده کرده است و هیچ دلیلی در میان نیست که در صورت بر هم خوردن توازن قوا به ضرر خود دوباره چنین جنایاتی را تکرار نکند (۳ ) . عربستان که در آغاز بمب باران فرودگاه ها را هدف قرار داده بود، در ادامه این حملات حتی اندک مراکز تولیدی و صنعتی کشور از جمله سه بخش خصوصی « شرکت سیمان سازی ملی یمن » که بزرگترین پروژه سرمایهگذاری در کشور بسیار فقیر یمن است را بمب باران کرد و شرکت گاز مایع ( LNG ) که بزرگترین سرمایهگذاری صنعتی یمن است اعلان کرده است که چون در استان شبوا جنگ ادامه دارد نمیتواند به کار خود ادامه دهد. امکانات صادراتی بالهوف این مجتمع در ساحل خلیج عدن قرار دارد. ( ۴ )

تشکیل جلسه شورای امنیت سازمان ملل متحد روز ۱۴ آپریل، تصویب قطعنامه ۲۲۱۶ و وضع تحریم ها علیه حوثی ها و رئیس جمهور سابق، علی عبدالله صالح، هم نتوانست مانعی بر سر راه پیشروی حوثی ها ایجاد کند. عربستان سعودی روز ۲۳ آپریل با اعلان پایان گرفتن عملیات موسوم به « حمله قاطعیت » آمادگی خود را برای راه حل سیاسی اعلان کرد، اما ساعاتی پس از آنکه حوثی ها یک تیپ نظامی در شهر تعز را به تصرف خود در آوردند، عربستان حملات هوایی را از سر گرفت. ۲۸ روز حملات هوایی عربستان سعودی در یمن دست کم هزار کشته، سه هزار زخمی و صدو پنجاه هزار آواره بر جای گذاشت و شکست و بی ثمری این برنامه را بر ملا کرد. حوثی ها نیز اعلان کردند که آماده مذاکره و راه حل سیاسی اند به شرط آنکه عربستان همه حملات خود را قطع کند و محاصره دریایی را بردارد. آنها برای نشان دادن حسن نیت خود روز چهارشنبه ۲۳ آپریل برادر منصور هادی و یک افسر ارشدی که در اسارت خود داشتند را آزاد کردند.

ایران نیز با پیشنهادی چهار مادهای جهت حل درگیریهای یمن به میدان آمد، اما نباید فراموش کرد که خروج حوثی ها در ماههای پایانی سال گذشته از ائتلافی که مورد حمایت سازمان ملل بود و روی آوری آنها به جنگ مسلحانه برای فتح قدرت سیاسی، مورد تأیید سپاه پاسداران ایران قرار گرفت و آنرا نشانی از پیروزی صدور انقلاب تلقی کردند. تعلیم ایدئولوژیک به حوثی ها در قم و پخش نهجالبلاغه در بین آنها، درواقع، همان تبلیغ حکومت اسلامی در یمن است نه دفاع از دولتی دمکراتیک و طرفدار حقوق مدنی و رفاه اجتماعی.

آشتی دادن طرفداران علی عبدالله صالح، حامیان عبد رابو منصور هادی، کنفدراسیون های قبیلهای بکیل و حشید که بزرگترین نیروی قبیلهای یمن اند، حزب سوسیالیست یمن، احزاب ناسیونالیست بعثی، ناصری، سازمان های جدایی طلب، فدرالیست و حوثی ها که ریشه شیعه پنج امامی دارند، چهل در صد جمعیت کشور را تشکیل میدهند و بر بخش بزرگی از شمال کشور مسلطند اگر کار غیر ممکنی نباشد، امری بسیار غیر محتمل است. اشتباهاتی که عربستان و نیروهای حکومتی در گذشته داشته اند از قبیل اشتباه عربستان سعودی در فرستادن نیروی نظامی در ابتدا برای علی عبدالله صالح که فساد دستگاه حکومتی او بر هیچکس پوشیده نیست، اشتباه علی عبدالله صالح در اجازه دادن به شاخه القاعده در تصرف بخشهایی از جنوب کشور به امید جلب پشتیبانی بیشتر از حامیان خارجی خود، تغییر حوثی ها همگی عواملی هستند که رسیدن به توافقی جدی را ناممکن می سازد.

یمن به دلیل قرار گرفتن در دهانه باب المندب اهمیت استراتژیک دارد و منافع غرب و اروپا با آزاد بودن این آبراه حیاتی تأمین می شود. پیشرفتهای شاخه القاعده در یمن مقامات آمریکا را به وحشت انداخته است. ( ۵ ) از این روست که آمریکا ضمن ارسال ناوگان دریایی، هشدار به ایران و آمادگی برای دخالت در صورت بروز هر نوع خطر، فضای نظامی موجود را حفظ میکند و برای خدمت به کارتل های اسلحه سازی به فروش اسلحه به طرفهای درگیر ادامه می دهد. عربستان سعودی در سال گذشته هشتاد میلیارد دلار اسلحه خریداری کرده است. امارات متحده عربی از جت های F۱۶ های نوع لاک هد مارتین در جنگ علیه یمن و سوریه استفاده میکند (۶ ) و در صدد معامله ای برای خرید پهبادهای نوع ایمکس جهت ماموریت های شناسایی همسایگان است. ایالات متحده در عین حال از فروش اسلحه های پیشرفته ای که تعادل را به ضرر اسراییل برهم زند خود داری میکند و با حفظ این تعادل سیاست ضد بشری خود در منطقه را پیش می برد.

در دولت آتی یمن، در صورت شکل گرفتن وفاقی عمومی، همه طرفهای درگیر شرکت خواهند کرد، طرفهایی که تاکنون هیچ مشکلی از مشکلات مردم تهیدست و درمانده یمن را حل نکرده اند و جز منافع قومی، طایفه ای و ارتجاعی خود هدف دیگری را دنبال نمی کنند. حوثی ها که برنامه مبارزه با عربستان و ایجاد حکومتی اسلامی را که در حجره های قم یاد گرفتهاند، نمیتوانند کوه مشکلات جامعهای بدوی و عقب نگهداشته شده را از جلوی پای خویش بردارند و شاخه القاعده هماکنون بعنوان رقیبی با پشتوانه سازمانهای تروریست هم خون در سراسرخاور میانه در مقابلش ایستاده است. تنها نیرویی که میتواند این معادله را بنفع مردم برهم زند جنبش مدنی ـ دمکراتیکی است که در اوج حرکتهای بهار عربی در یمن شکل گرفته بود که با درگیری نیروهای علی عبدوالله صالح با تظاهر کنندگان نتوانست گسترش پیدا کند. همه آزادیخواهان و نیروهای دمکرات و برابری طلب باید از این جنبش پشتیبانی کنند.

تحریریه سایت

زیرنویس ها:

۴ اردیبهشت ۹۴

۱ ــ روزنامه فارین نیوز ۱۵ آپریل ۲۰۱۵

۲ ـــ دیده بان حقوق بشر ۱۵ آپریل ۲۰۱۵

۳ ـــ رویترز ۱۵ آپریل ۲۰۱۵

۴ ـــ روزنامه فاینانشل تایمز ۱۵ آپریل ۲۰۱۵

۵ ـــ روزنامه فاینانشل تایمز ۲۳ آپریل ۲۰۱۵

۶ ـــ روزنامه اینترنشنال نیویورک تایمز ۲۰ آپریل ۲۰۱۵