برای آزادی

بریکس عنوانی است که جدیدا به واژگان سیاسی راه یافته، معنی آن چیست و چرا ایران می‌خواهد عضو آن شود؟
سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت خارجه، روز دوشنبه ۶ تیرماه ۱۴۰۱ اعلام کرد که ایران درخواست عضویت در بریکس را داده است. ابراهیم رئیسی نیز روز جمعه پیش از آن، به طور مجازی در اجلاس سران «بریکس‌پلاس» شرکت کرده و در آن سخنرانی نمود. اما بریکس چیست و چرا ایران خواهان عضویت در آن شده است؟

بریـکس یک گروه اقتصادی نوظهور برای مقابله با جی‌۷ می‌باشد
بریکس چیست و چرا ایران می‌خواهد عضو آن شود؟
بریکس یک شورای تجاری نوظهور و یک غول اقتصادی جدید است که به تازگی در عرصه کنش واکنش‌های بین‌المللی وارد شده است. در سال ۲۰۰۶، در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل، وزیران خارجه چین، هند، روسیه و برزیل، در مورد ساختار و اهداف یک شورای تجاری بین‌المللی جدید با یکدیگر بحث و تبادل نظر کردند. سال بعد افریقای جنوبی نیز به جمع این ۴ کشور اضافه شد و اولین اجلاس رسمی آن در سال ۲۰۰۹ در روسیه برگزار گردید. نام «بریکس» از ابتدای نام کشورهای بنیان‌گذار این نهاد تجاری درست شده است.

علت وجودی و تشکیل بریکس، تغییرات شگرفی است که در صحنه اقتصاد بین‌المللی به وجود آمده است. در دهه‌های پیشین، ایالات متحده و کشورهای اروپایی، به دلیل اقتصادهای قدرتمندی که داشتند، حرف اول را در اقتصاد دنیا می‌زدند. تا این زمان، اجلاس جی‌۷ و متمم آن، اجلاس جی ۲۰، سازکاری زیر نفوذ آمریکا و اروپا برای تعیین خطوط اقتصادی- سیاسی جهان بودند. اما با رشد اقتصاد‌های نوظهور در عرصه بین‌المللی، آنها نیز خواستار منافع و کسب جایگاه خود در عرصه تجارت، سیاست و اقتصاد بین‌المللی می‌باشند. کشورهای تشکیل دهنده بریکس از جمله کشورهایی هستند که اگر پیش از آن قدرت رقابت با اقتصادهای آمریکا و اروپایی را نداشتند، اکنون به یک از ارکان اصلی اقتصاد بین‌المللی تبدیل گشته‌اند. با این واقعیت است که اجلاس بریکس که خمیرمایه غربی دارد، توسط قدرت‌های اقتصادی شرق بنیانگذاری شده است.

«بریکس پلاس»، سکوی پرش کشورها برای عضویت در «بریکس»
بریکس پلاس اتحادیه جدیدی است که چین قصد دارد با شرکت ۱۱ کشور عضو آن را تشکیل دهد. «وانگ لی» وزیر خارجه چین در این زمینه گفت: «ما خواهان اضافه کردن کشورهای دوست و همراه خود در این اتحادیه هستیم و تلاش می کنیم تا همه این کشورها را راضی نگه داریم».

کشورهایی که برای عضویت در بریکس پلاس معرفی شده‌اند عبارتند از: ایران، پاکستان، بنگلادش، نیجریه، کره، مکزیک، اندونزی، ترکیه، فلیپین و ویتنام.

به گفته کارشناسان بین‌المللی، پکن سعی دارد با تشکیل بریکس پلاس، به افزایش نفوذ خود در جهان بیفزاید. این اتحادیه چین را قادر می‌سازد تا در اجلاس بریکـس، از سیاست‌های جهانی خود در مقابل هند دفاع نماید.

چهاردهمین اجلاس بریـکس روز ۳ تیرماه ۱۴۰۱ در پکن برگزار شد. کشورهای عضو بریک پلاس نیز در حاشیه این اجلاس حضور داشتند و ابراهیم رئیسی به صورت مجازی در آن سخنرانی کرد. بعد از این سخنرانی بود که وزارت خارجه ایران رسما تقاضای پیوستن خود به بریکـس را ارائه داد.

پس از تقاضای پیوستن ایران و آرژانتین به بریـکس، لاوروف وزیر خارجه روسیه روز ۷ تیرماه ۱۴۰۱ اعلام نمود پیوستن اعضای جدید باید با مشورت دیگر اعضا صورت ‌گیرد. ایران باید منتظر بماند تا ۵ عضو اصلی بریـکس در این زمینه مشورت نموده و بعد نتیجه را اعلام خواهند کرد.

وزنه بریـکس در مقابل جی۷ چقدر است و چرا ایران بدنبال عضویت در بریـکس است؟
اعضای جی۷ که از اصلی‌ترین کشورهای ثروتمند غربی می‌باشند، حدود ۵۰ درصد اقتصاد جهانی را در اختیار دارند. اما کشورهای عضو بریکـس کمتر از یک چهارم اقتصاد جهانی (۲۳.۶۹) درصد اقتصاد جهان را شامل می‌شوند. با چنین تفاوت گزافی که این دو اتحادیه تجاری بزرگ در اقتصاد جهانی دارند، عضویت ایران در بریـکس برایش دستاورد چندانی نخواهد داشت. البته اگر ۵ کشور عضو بریـکس عضویت ایران را بپذیرند. شواهد امر نیز حاکی از آن است که این عضویت پذیرفته نخواهد شد. زیرا کشور ایران فقط در ۵۵/ . درصد اقتصاد جهانی شراکت دارد. اما آنچه که دیکتاتوری حاکم بر ایران را به مشارکت در این اتحادیه تجاری ترغیب می‌نماید، سکوت این کشورها نسبت به فعالیت‌های اتمی می‌باشد.